Chiến thắng Điện Biên Phủ - năm 1954 luôn là nguồn cảm hứng, đề tài lớn cho nhà thơ, nhà văn, âm nhạc, hội họa.. đã có rất nhiều tác phẩm, bài ca đi cùng năm tháng; những bức ảnh lịch sử luôn được gìn giữ, chắp cánh qua nhiều thế hệ, trong đó có những cánh tem thư về Chiến dịch Điện Biên Phủ.
Trước hết phải nói về mẫu tem và tấm bưu ảnh “Họp Bộ chỉ huy mặt trận” được phát hành ngày 7/5/1984, do họa sĩ Huy Toàn thiết kế theo ảnh tư liệu lịch sử nguyên mẫu. Trên bưu ảnh và tem có hình Chủ tịch Hồ Chí Minh, Tổng Bí thư Trường Chinh, Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp… đứng trước bản đồ trận địa Điện Biên Phủ trải rộng trên bàn.
Bưu chính Việt Nam cũng phát hành 7 bộ tem:
1. Bộ Tem “Chiến thắng Điện Biên Phủ”: Là bộ tem bưu chính đầu tiên về đề tài Chiến thắng Điện Biên Phủ được phát hành vào tháng 10/1954, chỉ sau thời điểm diễn ra sự kiện 5 tháng. Bộ tem được thiết kế bởi họa sĩ Bùi Trang Chước, gồm 4 mẫu tem khuôn khổ 45mm x 33mm, có chung hình ảnh thể hiện trên tem là hình tượng người chiến sĩ Điện Biên đứng hiên ngang trên nóc hầm Tướng De Castries; được thay màu và đổi giá với các giá mặt tem lần lượt là 10 đồng, 50 đồng, 150 đồng và 0,6 kg thóc.
2. Bộ Tem “Kỷ niệm 10 năm chiến thắng Điện Biên Phủ”: Gồm 4 mẫu tem và 1 blốc tem phát hành ngày 7/5/1964, với tổng giá mặt bộ tem là 66 xu do họa sĩ Trần Lương thiết kế. Được in offset hai màu với các mẫu tem “Kéo pháo”, “Bao vây Mường Thanh”, “Phá bom nổ chậm” và “Điện Biên ngày nay” của bộ tem bưu chính này vừa tái hiện lại hình ảnh về chiến trường Điện Biên Phủ năm xưa vừa phản ánh không khí của Điên Biên thời điểm 10 năm sau chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ. Riêng mẫu blốc của bộ tem “Kỷ niệm 10 năm chiến thắng Điện Biên Phủ” được in offset nhiều màu và kích thước 107mm x 75 mm.
3. Bộ Tem “Kỷ niệm 20 năm chiến thắng Điện Biên Phủ”: bộ tem này gồm 2 mẫu tem “Quyết chiến, quyết thắng” và “Huy hiệu Chiến sĩ Điện Biên”, được in offset 3 mầu, ghép đôi theo hàng ngang; với đề tài kỷ niệm thắng lợi của quân và dân ta tại “lòng chảo” Điện Biên năm 1954; được thiết kế bởi họa sĩ Trần Huy Khánh và phát hành vào ngày 7/5/1974; tổng giá mặt của bộ tem là 24 xu.
4. Bộ tem thứ tư “Kỷ niệm 30 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ”: Gồm 7 mẫu tem khuôn khổ 44mm x 33 mm và 1 mẫu blốc tem kích thước 100mm x 110mm, có tổng giá mặt bộ tem là 30 đồng, phát hành ngày 7/5/1984. Được thiết kế bởi họa sĩ Huy Toàn, cùng với blốc tem “Bộ chỉ huy và bản đồ mặt trận”, các mẫu tem của bộ tem bưu chính này đã tái hiện lại những hình ảnh tiêu biểu, điển hình nhất trong quá trình quân và dân ta chiến đấu và giành chiến thắng tại chiến trường Điện Biện Phủ, từ “Họp Bộ chỉ huy mặt trận”, đến “Hành quân ra trận”, “Dân công hỏa tuyến”, “Kéo pháo” cho tới “Bắn rơi máy bay địch”, “Đánh chiếm cứ điểm” và “Trên nóc hầm De Castries”.
Bên cạnh đó, cũng phải kể đến mẫu tem “Ngày 7/5/1954” trong bộ tem “Kỷ niệm những ngày lịch sử” do họa sĩ Ngô Mạnh Lân thiết kế, được phát hành ngày 10/4/1984. Mẫu tem thể hiện thể hiện chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh trong bộ quân phục cùng hình ảnh các chiến sĩ quân đội nhân dân VN phất cao lá cờ chiến thắng trong chiến dịch Điện Biên Phủ.
Một điểm đặc biệt, bộ tem “Kỷ niệm 30 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ” là bộ tem duy nhất trong số các bộ tem bưu chính về chiến thắng Điện Biên Phủ được in tại Cuba.
5. Bộ Tem “Kỷ niệm 40 năm chiến thắng Điện Biên Phủ”: Do Tổng cục Bưu điện (nay là Bộ Thông tin và Truyền thông) phát hành vào ngày 7/5/1994. Bộ tem gồm 2 mẫu tem khuôn khổ 43mm x 24 mm, có các giá mặt tem là 400 đồng và 3.000 đồng. Bộ tem được họa sĩ Trịnh Quốc Thụ tập trung thể hiện các hình ảnh “Kéo pháo vào mặt trận” và “Mừng chiến thắng”; ngoài ra, bên góc trái mỗi mẫu tem đều có hình ảnh Huy hiệu Chiến sĩ Điện Biên. Tem được in offset 3 màu tại Xí nghiệp in tem Bưu điện.
Vào ngày 10/9/1996, mẫu tem “Kết nạp Đảng ở Điện Biên Phủ” giá 8.000đ do họa sĩ Nguyễn Thị Sâm thiết kế đã được phát hành. Với hình ảnh nhiều chiến sĩ đã hy sinh anh dũng, nhiều tấm gương chiến đấu kiên cường được kết nạp Đảng ngay tại chiến hào như mẫu tem vẽ tác phẩm sơn dầu của họa sĩ Nguyễn Sáng.
6. Bộ Tem “Kỷ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ”: Do nữ họa sĩ Vũ Kim Liên thiết kế, được phát hành vào ngày 4/5/2004. Bộ tem đánh dấu tròn 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ gồm 2 mẫu tem và 1 blốc tem, có tổng giá mặt 13.800 đồng, tập trung khắc họa hình ảnh người chiến sĩ Điện Biên năm xưa cùng không khí của công cuộc đổi mới, xây dựng đất nước tại mảnh đất Điện Biên những năm đầu thế kỷ 21. Phát hành kèm theo bộ tem bưu chính này còn có 2 phong bì ngày phát hành đầu tiên (FDC) có kích thước 180mm x 110mm và 2 bưu thiếp cực đại (Maxicard) kích thước 150mm x 100mm.
7. Bộ Tem “Kỷ niệm 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (1954 - 2014)” : Do họa sỹ Tô Minh Trang (thuộc Tổng công ty Bưu điện Việt Nam) thiết kế, gồm 1 mẫu tem có giá mặt 3.000 đồng. Tem được in tại Công ty TNHH một thành viên In tem Bưu điện bằng phương pháp in offset. Được thiết kế theo phong cách đồ họa hiện đại, thể hiện hình ảnh Tượng đài chiến thắng Điện Biên Phủ và hình ảnh hoa Ban - loài hoa đặc trưng của núi rừng Tây Bắc của Tổ quốc. Hình ảnh Tượng đài và những bông hoa Ban đang khoe sắc trên nền bầu trời trong xanh và bức phù điêu về chiến dịch Điện Biên Phủ trong khu vực Cụm tượng đài Điện Biên Phủ thể hiện chiến thắng vĩ đại trong niềm khát khao về tương lai hòa bình của cả dân tộc.
Mỗi con tem là một tác phẩm thu nhỏ, có tính chất đồ họa đặc biệt, ban đầu người ta xem tem chỉ là một vật để phục vụ bưu chính, nhưng lâu dần những con tem bị dán và dần mất đi và nguyên tắc tem là không tái bản. Vì vậy, nếu không sưu tập và cất giữ, con tem sẽ bị mất đi. Từ những nguyên nhân trên, bộ môn sưu tập tem đã ra đời và trở thành một bộ môn nghệ thuật cho đến ngày nay. Những ai chơi Tem thư và yêu thích bộ môn này chắc hẳn không bỏ qua những con tem về Chiến dịch Điện Biên Phủ, Tất cả các cánh tem thư trên sẽ giúp cho người yêu thích sưu tập và chơi tem thêm một bộ tem có ý nghĩa về lịch sử, văn hóa, giáo dục và luôn tự hào về dân tộc mình đã có “một thời như thế”.
PHÁT ĐỘNG CUỘC THI SƯU TẬP VÀ TÌM HIỂU TEM BƯU CHÍNH NĂM 2024
CHỦ ĐỀ "70 NĂM CHIẾN THẮNG LỊCH SỬ ĐIỆN BIÊN PHỦ"
Câu hỏi cuộc thi sưu tập và tìm hiểu tem bưu chính năm 2024 về chủ đề "70 năm chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ qua tem bưu chính"
Cuộc thi dành cho đội viên, thiếu nhi từ 8-15 tuổi (lớp 3 - lớp 9). Người dự thi trả lời câu hỏi thông qua hình ảnh con tem và vẽ gắn với chủ đề cuộc thi. Bài dự thi phải trình bày trên khổ giấy A4 hoặc giấy ô ly; trả lời đầy đủ các câu hỏi; ngôn từ văn phong dễ hiểu, trong sáng, mạch lạc, không sử dụng bài sao chép.
Bài dự thi phải chưa được đăng tải trên các sách báo, tạp chí hoặc trên bất kỳ phương tiện thông tin đại chúng nào. Ban tổ chức khuyến khích các bài dự thi viết tay, sưu tập nhiều tem làm minh chứng cho nội dung trong bài (các hình ảnh, tư liệu phải chính thống và có chú thích rõ ràng).
Bài dự thi phải ghi rõ họ tên, ngày tháng năm sinh, trường, lớp, địa chỉ trường, nhà riêng và số điện thoại liên lạc; Nộp cho đ/c Hà TPT muộn nhất ngày 20/03/2024